Opowieści himalajskie cz. 1.

2014.05.04

 

Szerpa. A kto to taki? 

          Powszechne i obiegowe informacje mówią tyle, że Szerpowie mieszkają gdzieś na jakimś końcu świata, w odległych Himalajach. Kojarzeni są też z górą, która nazywa się Mount Everest i wnoszeniem na nią sprzętu dla różnych wypraw alpinistycznych.

Lud Szerpów rzeczywiście mieszka pod Everestem, a historycznie związany jest z Tybetem, bowiem ludzie ci opuścili go w dramatycznych okolicznościach kilka wieków temu i przenieśli się właśnie na południowe stoki Himalajów. Przez te kilka stuleci wykształcili własną kulturę, a to co ich nadal nierozerwalnie łączy z Tybetem to religia. Nie da się opowiedzieć o Szerpach i Himalajach bez nawiązywania do legend, do krajobrazu, do historii, no i oczywiście do religii. A opowieść jest wielobarwna. Zatem… powoli zacznijmy.

 

 

Szerpa, Sherpa, Sharpa, Sharwa

          Słowo „Sharwa”, które w wymowie zachodniej (czyli tak naprawdę w języku angielskim) przyjęło się jako Sherpa, jest złożone z dwóch członów. W języku szerpańskim i tybetańskim „shar” znaczy wschód, natomiast „wa”, wymawiane też jak „pa” oznacza kogoś kto przynależy do czegoś, kogoś kto wywodzi się z czegoś. „Sharwa” oznacza więc „ludzi ze wschodu”. W języku polskim przyjęła się pisownia „Szerpa” i brzmi to po prostu tak, jak powinno. Pisząc o ludziach, czy o ludzie, o grupie etnicznej używał będę właśnie polskiej formy - a więc „Szerpa” – wraz ze wszystkimi zasadami odmiany. Jednak jeśli trzeba będzie użyć personaliów jakiejś osoby to skłaniam się zdecydowanie ku formie angielskojęzycznej  „Sherpa” np. Tenzing Norgye Sherpa, chociażby z tego powodu, że tak właśnie Szerpowie mają wpisywane personalia do paszportów.

Szerpowie, czyli lud Sharwa, lud Sharpa, to jedna z wielu grup etnicznych zamieszkujących południowe, nepalskie Himalaje. Tak jak w przypadku innych ludów, Szerpowie mają własny język, własne wartości, sztukę, dziedzictwo kulturowe, oraz religię. Lud ten w zdecydowanej większości żyje w regionie doliny Solu-Khumbu (tradycyjna jej nazwa funkcjonująca wśród Szerpów to Shar-Khumbu), wśród otaczających ją wielkich gór, u podnóży ogromnych i majestatycznych himalajskich szczytów, wśród których najbardziej znana jest oczywiście najwyższa góra ziemi – Chomolongma, Sagarmatha, Mt. Everest o wysokości 8848 m npm. Szerpów spotkać można również w innych regionach Nepalu, oraz w Indiach. Emigracja zarobkowa spowodowała ich napływ do krajów arabskich jak Katar i oczywiście do USA.

 

Szerpowie i wyprawy.

          Wyprawy i ekspedycje alpinistyczne od samego początku podboju Himalajów korzystały z  ich pomocy. Zasłynęli na świecie z jednej strony ze swojej wyjątkowej wytrzymałości i odporności na wysokość, a z drugiej z niezwykłej otwartości i życzliwości. Szerpowie wspomagali ekspedycje znajomością terenu, na którym żyli i gór, które ich otaczały, no i również podczas mozolnego transportu ekwipunku. W ten właśnie sposób zaczęli zarabiać pieniądze przy wyprawach na najwyższe szczyty świata. Miało to swoje późniejsze konsekwencje językowe co wyjaśnię nieco później. Z czasem pomoc w wyprawach przekształciła się w duży przemysł turystyczny. Wielu z nich to przewodnicy i zdobywcy gigantycznych szczytów. Nie ma chyba na świecie drugiej nacji, która miałaby tylu ludzi, którzy postawili stopę na najwyższej górze świata. Pierwszymi zdobywcami Mt. Everestu w 1953 roku był zespół złożony z dwóch ludzi, jednym był Nowozelandczyk Sir Edmund Hillary, a drugim Tenzing Norgye Sherpa. Mimo późniejszych spekulacji i przepychanek na łamach światowej prasy „który z nich był pierwszy”, czyli innymi słowy komu należy się prawdziwa chwała, faktem jest, że stanowili zespół i stanęli na szczycie razem. A w górach zespół, to zespół, przynajmniej w czasach alpinizmu romantycznego.

 

cdn.

Przemysław Spych

‹ Starsza Nowsza › Pokaż wszystkie ›